Cooking in the Chicken

Ondertussen hebben we het ritme van onze werknemers helemaal overgenomen. Elf dagen werken, drie dagen rust. Het is wel een beetje pittig om elf dagen achter elkaar te werken. Voornamelijk de laatste paar dagen heb je wel echt behoefte aan dat weekend. Geef me toch de Nederlandse werkweken maar… Echter heeft het ook zo zijn voordelen: als je terugkijkt op wat je de afgelopen “week” hebt bereikt is er natuurlijk een stuk meer te bereiken in elf dagen dan in vijf dagen. Dat geeft dan ook wel weer een lekker gevoel!

Ondertussen zijn we al begonnen met het dak van de nursery school, en zijn alle muren van het toiletgebouw ook al bijna klaar. Het schiet dus echt lekker op! Ik vind het nog steeds heel vreemd: je bent twee maanden bezig met “voorbereidingen” (uitzetten, fundering uitgraven, vloer storten, grond terugstorten) en dan binnen twee weken ziet het eruit alsof het hele gebouw al af is. Ik begin er steeds meer in te geloven dat we deze gebouwen (makkelijk) af gaan krijgen voordat onze tijd in Gambia erop zit.

Helaas was ik (Wouter) dit weekend ziek geworden, heb ik twee dagen op bed gelegen met koorts en me daarna nog een paar dagen lamlendig gevoeld. Voor de zekerheid toch maar even een malariatestje gedaan (goed van mij he tante Rose?), maar die was gelukkig negatief. Misschien werkt die Lariam toch beter dan ik dacht ;). Ook wel een mooie ervaring trouwens: bij een ziekenhuis zijn in Gambia. Het is ongeveer het enige gebouw wat er aan de binnenkant netjes en schoon uitziet, althans… dat zou het zijn. Vlak voordat ik binnenkwam kwam er echter een kindje aan wat even de hele grond daar onderkotste, heel chill. Toen ik aan de beurt was bij de receptie, stuurden ze me meteen door naar het laboratorium (toevallig dezelfde plaats waar het kindje heen gebracht werd). Toen ze zagen dat een toebab geholpen moest worden, moest het kindje maar even naar buiten en wachten tot ik geholpen was. Ik denk inderdaad wel dat iemand die al drie dagen ziek is geen 5 minuten kan wachten op een overduidelijk ziek kindje, maar goed, Gambia. Gelukkig had ik een hele vriendelijke vrouw die mij behandelde. Toen ik binnenkwam wees ze waar ik mocht zitten en zei ze: “FINGER”. Ik stak mijn hand uit, ze maakte mijn hand schoon, ze prikte er even een klein gaatje in en gebaarde toen dat ik weer mocht gaan, erg gezellige vrouw. Nog geen vijf minuten later kwam ze weer naar buiten en drukte ze een papier in mijn hand. Blijkbaar stond hier op of ik Malaria had, maar ik snapte niks van wat erop stond. Ik wilde nog “Thank you” zeggen, maar de vrouw was alweer in het laboratorium het ziekje kindje aan het helpen. Ik heb nog even geprobeerd uit te vogelen wat het papier zei, maar het werd me niet veel duidelijker. Uiteindelijk toch maar toe moeten geven dat ik er niet uit ging komen en om hulp moeten vragen bij de receptie. Geen malaria in ieder geval, nailed it!

Zaterdag hadden we afgesproken met de zussen van Amadou. Zij koken altijd voor ons op de bouw en hadden ons uitgenodigd om eens een keer Gambiaans met ze te gaan koken. Het eerste plan was om met z’n drieen daar heen te gaan, maar omdat Wouter ziek was en Niels ook niet mee ging ben ik (Wies) maar alleen gegaan. Om 9 uur ’s ochtends had ik afgesproken in Brikama. Direct aangekomen in Brikama ging ik met Bibi (Amadou’s zus) naar de markt. Normaal loopt ze hier ongeveer drie kwartier heen en drie kwartier terug voor, maar nu wou ze graag met de auto naar de markt! Eerst zijn we bij wat vaste kraampjes langsgeweest om wat kruiden en groente te kopen voor de Domoda (een lekker en typisch Gambiaans gerecht). Vervolgens gingen we naar de vismarkt om daar verse vis te kopen voor in de visballen. Een hele grote overdekte smerige vismarkt waar alleen maar vrouwen aan het werk zijn. Na de goede kraam gevonden te hebben kochten we 8 vissen die ze voor ons fileerde en door de gehaktmolen haalde. Deze vissen kregen we uiteraard in een plastic zakje mee (ze stoppen hier alles in plastic zakjes). 8 gefileerde door de gehaktmolen gehaalde vissen kostte 25 dalasi, nog geen 50 eurocent. De rest van de hele lunch (behalve de rijst) kostte 65 dalasi (nog geen 1,30). Dus ik heb de hele familie Bah maar getrakteerd op een lunch op mijn kosten! Terug aangekomen bij de compound gingen we direct beginnen met koken. Maar voor we begonnen moest ik een shirt en rok van hun aantrekken die vies mocht worden, want ik kon natuurlijk niet in mijn mooie jurkje gaan koken. Dus als een echte gambiaan begon ik aan mijn Gambiaanse kooklessen. Visballen draaien, vervolgens de pindasaus maken, en uiteindelijk de rijst koken. Klinkt allemaal niet zo moeilijk, toch zijn we hier zo’n drie uur zoet mee geweest. Om de beurt kwamen er een aantal werknemers een kijkje nemen van hoe ik kookles kreeg van Bibi. Maar zij hadden al 11 dagen hard gewerkt, dus gingen natuurlijk niet meehelpen in de ‘keuken’. Uiteindelijk was de lunch om half twee klaar. Maar we moesten wachten met eten tot twee uur, omdat ze altijd om twee uur lunchen. In die tijd heb ik mezelf verder vergambiaanst. Ik heb geleerd hoe ik met een grote schaal op mijn hoofd moet lopen. Uiteindelijk mocht ik een kind lenen om deze op een gambiaanse manier op mijn rug te binden. Alle meiden van de familie Bah hebben gezamenlijk mijn haar ingevlochten. Ze willen natuurlijk allemaal even aan het gladde toebabhaar zitten, is weer eens wat anders dat dat kroeshaar wat ze gewend zijn. Om twee uur was het tijd om te lunchen. De complimenten stroomde binnen over de domoda, ik mocht vaker komen koken. Fiew... Ik heb ze beloofd de volgende keer als ik langskom hutspot met jus en gehaktballen te maken. ’s Middags heb ik met alle broers en zussen gerelaxed onder de mangoboom.

Om half vijf kwam Niels ook richting Brikama omdat er een namegivingparty in de buurt zou zijn van een goede bekende van hun. Zijn zussen hadden aangegeven dat ik niet in mijn eigen jurkje mee kon gaan, maar ik nu helemaal Gambiaan was, en dus ook in een van hun Gambiaanse jurken mee moest. Ach ja, waarom ook niet. Laat het toeval zijn, maar ik kreeg een jurk aan die verdacht veel op de jurk van sneeuwwitje leek. Best toepasselijk als toebab tussen de gambianen. Bij de namegivingparty aangekomen hebben we veel handen geschud. We werden daarna door het huis heengeleid naar de baby toe om deze even te zien. Hij was precies een week oud. Eenmaal buiten aangekomen, genietend van het feest vroeg ik me af hoe de Baby eigenlijk genoemd was, want tsja daarvoor is zo’n namegivingparty toch? Na bij een aantal mensen navraag gedaan te hebben bleek de baby Ibrahim Sow te heten. Na een kwartier begon het op een saai zitfeestje te lijken maar ineens begon het. Er begonnen twee vrouwen verschikkelijk te zingen door een oude krakende megafoon. Uiteindelijk begonnen ze er ook nog bij de dansen door de mensen heen. Toen ik ze ineens verdacht vaak het woord toebab hoorde zeggen kwamen ze naar mij toe. Ze gebaarde dat ik op moest staan om met ze mee te dansen. Dansen is hier heel hard met je kont schudden, en tussendoor flink stampen op de vloer. Ik ben opgestaan om met haar mee te gaan ‘dansen’, en dit trok wat bekijks. Alle vrouwen die aanwezig waren stonden op om te zien hoe een toebab aan het ‘dansen’ was. Ach ja, ik kan me dan een beetje voor schut hebben gezet, je moet maar zo denken, ik zie ze toch nooit meer... Tijdens dat geschreeuw door de megafoons werd er ook geld uitgedeeld. Ze leggen af en toe 5 dalasi op je schoot neer, en daarna houdt iemand zijn hand weer op waar je het vervolgens aan geeft. Er waren veel 5 dalasi briefjes in omgang, en deze wisselde allemaal in notime van eigenaar. Volgens Bibi geeft iemand je zo’n briefje als teken dat diegene jou een goede vruchtbaarheid wenst. Na nog te hebben gegeten namen we afscheid, zo’n denderend feest was het namelijk niet.

Terug aangekomen bij de compound ging Bibi nog punch voor ons maken, een soort rijstenpap, dat is altijd het ontbijt bij een namegivingparty en dat moesten we ook eens proeven vond zij. Wij gingen ondertussen palmwijn halen omdat we dat ook eens wilde proberen. Dus we namen drie jongens mee die ons de weg gingen wijzen naar de verse palmwijn. Na een kwartier rijden moesten we ergens stoppen. Hier woonde een van hun broers en moesten we plastic flessen ophalen om de palmwijn in te stoppen. Uiteindelijk was dit niet nodig want dit hadden we zelf bij ons. Na nog weer een kwartier rijden kwamen we in the middle of nowhere aan waar een vervallen hutje stond waar je normaal palmwijn kon kopen. Helaas, er waren die dag al toeristen geweest, dus ze waren door hun voorraad heen. Ook de volgende compound had geen palmwijn meer. We kregen een telefoonnummer van een man die nog wel palmwijn zou hebben. Gezien alle jongens geen beltegoed meer hadden hebben ze met mijn mobiel flink wat afgebeld om te vragen waar die man inmiddels was. Hij zou over 5 minuten terug zijn. Ik weet inmiddels dat als een Gambiaan 5 minuten zegt dat je ongeveer uit kan gaan van 20 minuten. Dit bleek nog te positief ingeschat. Na nog 5 keer heen en weer gebel kwam hij er na drie kwartier aan. Het was een oude, volledig bezwete, kreupele man met een flink jachtgeweer. Hij had gerend door het bos omdat wij hadden verteld dat we niet lang meer op hem zouden wachten. Na onze 1,5liter-flessen gevuld te hebben met de verse palmwijn zijn we weer teruggereden naar Amadou’s compound. Omdat de drie jongens achterin het wel handig vonden dat we met de auto waren, hebben ze ons langs de compounds van hun families gestuurd omdat ze overal nog wel iets moesten regelen of wegbrengen, wij kende de weg toch niet.

Zondag was een stranddag. Die hebben we dit keer iets anders aangepakt dan de hele dag lui op het strand liggen. We zijn vanaf Brufut over het strand naar Tujering gelopen. Dit was een hele mooie wandeling. Aan het begin liepen er twee honden met ons mee, maar er kwamen er langzaamaan steeds meer bij. Na een half uurtje lopen hadden we inmiddels 7 waakhonden achter ons aan lopen. Als wij stil bleven staan, bleven ze ook echt netjes op ons wachten tot wij weer verder gingen. Iets verder werd onze weg echter versperd. Omdat de zee zo hoog stond was een stuk van het strand ondergelopen, dus moesten we een stukje door het water. Eerst even aftasten hoe diep het water daar was (ergens tussen een meter en anderhalve meter diep) en daarna als echte Gambianen, tas op je hoofd en gaan. De honden hebben het hier allemaal opgeven en daarna liepen we onbewaakt verder. Af en toe bij een strandtentje een drankje drinken, en verder een mooie wandeling over het strand, langs vissershaventjes, rotspartijen en strandtentjes. Een kwartier voor aankomst belden we Maarten (die al op het strand in Tujering lag) of hij alvast drie koude biertjes (de zogenaamde kouwe kletsen) voor ons wilde bestellen. Eenmaal aangekomen stonden er dus netjes drie koude biertjes op ons te wachten. We hebben nog even aan het strand gelegen in Tujering, waarna we met Maarten mee terug zijn gereden naar Brufut. Een enorm mooie wandeling, en omdat het toeristenseizoen is afgelopen waren we zo ongeveer de enigen op het strand.